7 juni, 2022
Vanaf vandaag geldt in de EU een transparantieverplichting voor exploitanten.
Vandaag, 7 juni 2022, gaat een langgekoesterde wens van auteurs en uitvoerend kunstenaars in vervulling. Op die dag treedt de zogenaamde transparantieverplichting in werking; dit is de plicht van exploitanten om aan makers jaarlijks informatie te verstrekken over de exploitatie van de aan hen verleende rechten. Deze verplichting van de exploitanten – en het recht van makers – vloeit voort uit de Digital Single Market Directive, de Europese richtlijn uit 2019 die heeft gezorgd voor een verregaande hervorming van het auteursrecht.
Wat houdt de transparantieverplichting in?
De transparantieverplichting houdt in dat exploitanten auteurs en uitvoerende kunstenaars tenminste eens per jaar op de hoogte moeten brengen van de wijze waarop hun werk wordt geëxploiteerd. Zo dient de exploitant actuele, relevante en volledige informatie te verstrekken over de met het werk gegenereerde inkomsten, en de aan de maker verschuldigde vergoeding. Het is dus een vorm van het afleggen van rekening en verantwoording zoals we deze al kennen van andere rechtsgebieden.
Wat valt wel en niet onder de transparantieverplichting?
De transparantieverplichting, die in het nieuwe artikel 25ca Auteurswet is opgenomen, is een ruime verplichting. De plicht strekt zich niet alleen uit over nieuwe contracten, maar ook over contracten die al waren gesloten op het moment dat de wet in werking treedt. Bovendien vallen álle exploitatiewijzen onder de verplichting, dus ook bijvoorbeeld merchandise, en ongeacht waar ter wereld de exploitatie plaatsvindt.
In het geval de exploitant ten behoeve van de exploitatie aan een derde een licentie heeft verleend maar de exploitant niet over alle relevante informatie beschikt, dient die derde licentienemer aan de maker de ontbrekende informatie te verschaffen.
Maar de transparantieverplichting strekt zich dan weer niet uit tot zogenaamde eindgebruikers. Als een werk door de opdrachtgever zelf wordt gebruikt maar niet (verder) wordt geëxploiteerd, dan komt aan de maker in beginsel geen beroep toe op art. 25ca Auteurswet. Een voorbeeld van een eindgebruiker is een bedrijf dat een ontwerper opdracht geeft tot de ontwikkeling van haar huisstijl. Omdat de licentie van de ontwerper aan de opdrachtgever doorgaans uitsluitend het eigen gebruik van de huisstijl betreft, is hier geen sprake van exploitatie maar van eindgebruik en valt deze opdracht niet onder de transparantieverplichting.
Concrete voorbeelden
In de praktijk kan een maker met een beroep op het nieuwe artikel 25ca van de Auteurswet informatie verkrijgen over de exploitatiewijze(n), de daarmee gegeneerde inkomsten en de aan hem verschuldigde vergoeding. Het klassieke voorbeeld is de uitgeverij die op verzoek van de auteur een onderbouwing geeft van de verkochte boeken, maar ook bijvoorbeeld muzikanten, podcastmakers en vloggers kunnen online platforms verzoeken informatie te verstrekken over de exploitatie van hun liedjes, podcasts en video’s.
Bent u voorbereid?
Exploitanten dienen vanaf vandaag voorbereid te zijn op verzoeken van makers om verantwoording af te leggen over de exploitatie. Zij doen er goed aan om hun interne processen zodanig in te richten dat verzoeken om informatie soepel en zonder overbodige administratieve rompslomp kunnen worden afgehandeld.
Makers kunnen zich afvragen of zij misschien uit lopende contracten die in het verleden zijn gesloten nog informatie kunnen opvragen. Met een beroep op het nieuwe artikel 25ca Auteurswet moeten zij een volledig overzicht van de exploitatie van hun werken kunnen ontvangen. Zo krijgen makers meer grip op hun inkomsten.
auteur: mr. Max van Olden
Auteur:
Max van Olden
Als advocaat probeer ik verder te kijken dan de juridische puzzel van het dossier. Ik stel mijzelf vragen als: wie is de cliënt, wat zijn zijn of haar doelen, welke belangen spelen op de lange termijn? Wie is de wederpartij? En is een schikking haalbaar en verstandig of rest slechts de weg naar de rechter? Ik vind het belangrijk om het gebied te overzien voordat ik de route uitstippel.
Email
Telefoon