30 juni, 2021
Het slapende dienstverband van werknemers staat nog altijd in de belangstelling. Met name de vraag of er daadwerkelijk sprake is van een ontslagplicht aan de zijde van werkgever is en blijft interessant. Met andere woorden: bent u als werkgever verplicht een slapend dienstverband te beëindigen? In dit artikel wordt nader ingegaan op deze vraag. Ik kan u nu al verklappen, dat naar mijn mening een werkgever niet verplicht is om uit eigen beweging een slapend dienstverband te beëindigen. Ik neem u graag mee in mijn overwegingen.
Het ontstaan van het slapende dienstverband
Met de invoering van de WWZ per 1 juli 2015 kreeg iedere werknemer die na twee jaar ziekte of arbeidsongeschiktheid werd ontslagen door werkgever, een recht op een transitievergoeding. Werkgevers konden de betaling van een transitievergoeding toentertijd vermijden door de arbeidsovereenkomst simpelweg niet te beëindigen. Het gevolg daarvan was dat er slapende dienstverbanden ontstonden.
Als een werknemer zelf het dienstverband beëindigt, ‘slaapt’ het dienstverband uiteraard niet door. Werknemers deden dit echter niet, omdat ze op die wijze hun recht op een transitievergoeding zouden verspillen. Werknemers hebben in beginsel namelijk geen recht op een transitievergoeding als zij om beëindiging van hun dienstverband verzoeken. Op grond van artikel 7:673 lid 1 onder b BW is dit alleen anders als de werkgever ernstig verwijtbaar handelt. Het in stand houden van een slapend dienstverband door een werkgever, valt hier niet onder.
De politiek vond het onwenselijk dat slapende dienstverbanden ontstonden, enkel en alleen om onder de betaling van de transitievergoeding uit te komen. Reden waarom de Wet compensatieregeling transitievergoeding in het leven is geroepen. In deze wet is geregeld dat een werkgever die de arbeidsovereenkomst beëindigt na twee jaar ziekte, de transitievergoeding die werkgever verschuldigd is op grond van artikel 7:673 BW gecompenseerd kan krijgen. Deze wet is met artikel 7:673e BW per 1 april 2020 in werking getreden, met terugwerkende kracht tot en met 1 juli 2015. De publicatie van de Wet compensatieregeling transitievergoeding dateert van 11 juli 2018.
Bent u als werkgever verplicht een slapend dienstverband te beëindigen?
De vraag ontstond of een werknemer na invoering van de Wet compensatieregeling transitievergoeding een werkgever kon ‘dwingen’ een slapend dienstverband te beëindigen. De rechtspraak was hierover sterk verdeeld.
Deze verdeeldheid gaf uiteindelijk de kantonrechter Roermond aanleiding om op 10 april 2019 een aantal prejudiciële vragen te stellen aan de Hoge Raad. De Hoge Raad oordeelde dat het in strijd is met de verplichting om te handelen als een goed werkgever (artikel 7:611 BW), als de werkgever na de publicatie van de compensatieregeling (11 juli 2018) niet instemt met een verzoek van de zieke werknemer om de arbeidsovereenkomst te beëindigen onder toekenning van een vergoeding. De vergoeding die een werkgever in dat geval is verschuldigd, kwalificeert als een schadevergoeding.
Door deze uitspraak kreeg de werknemer ruimte om in rechte af te dwingen, dat hij bij beëindiging van de overeenkomst op eigen verzoek toch een bedrag gelijk aan de transitievergoeding ontving (onder de noemer van een schadevergoeding). Daarmee is aldus een zekere verplichting - ingegeven door de verplichting om een schadevergoeding te betalen - ontstaan voor een werkgever om een slapend dienstverband op verzoek van een werknemer te beëindigen. Met andere woorden: indien een werkgever niet ingaat op een redelijk voorstel van de werknemer om het slapende dienstverband te beëindigen, heeft de werknemer recht op een schadevergoeding. Concreet betekent dit aan de andere kant, dat een werkgever niet verplicht is om uit eigen beweging een slapend dienstverband te beëindigen.
Bovendien is een beëindiging uit eigen beweging door een werkgever, over het algemeen (er zijn uitzonderingen) niet in het belang van de werkgever. Een werkgever betaalt in dat geval namelijk de transitievergoeding in volle omvang, inclusief de slaapboete. Er is geen sprake van een gefixeerde schadevergoeding zoals bepaald in de Xella-beschikking.
Indien u twijfelt over de vraag of het al dan niet zelf beëindigen van een slapend dienstverband in uw voordeel is, neemt u dan gerust contact op met een van onze arbeidsrechtspecialisten. Wij kijken en denken graag met u mee.
De uitspraak van de Hoge Raad van 8 november 2019, kunt u downloaden middels de volgende link: ECLI:NL:HR:2019:1734 (Xella-beschikking).
Slapende dienstverbanden voor 1 juli 2015
Ons kantoor bereikt regelmatig de vraag, hoe het nu precies zit met dienstverbanden die al ‘sliepen’ voor 1 juli 2015. Voor 1 juli 2015 bestond er voor werkgevers namelijk nog geen verplichting om een transitievergoeding te betalen aan werknemers.
Een werkgever die een dienstverband dat al slapend was voor 1 juli 2015 niet beëindigt, lijkt niet in strijd met goed werkgeverschap te handelen. De achterliggende gedachte daarbij is, dat deze werkgever op het moment dat hij het dienstverband wegens ziekte dan wel arbeidsongeschiktheid kon beëindigen geen transitievergoeding verschuldigd was. Indien een werkgever een dusdanig dienstverband na 1 juli 2015 uit vrije wil c.q. eigen beweging eindigt, dan is uiteraard een transitievergoeding verschuldigd op grond van artikel 7:673 BW. Een werknemer die verzoekt om beëindiging van een dusdanig dienstverband onder toekenning van een schadevergoeding (Xella-arrest), zal naar verwachting echter bot vangen. Rechtbank Overijssel oordeelde op 24 maart 2020 anders (ECLI:NL:RBOVE:2020:1282). Deze uitspraak krijgt echter niet veel steun in de literatuur.
Valt een betaalde schadevergoeding onder de compensatieregeling van artikel 7:673e BW?
Werkgevers vragen zich nog regelmatig af of een schadevergoeding, die verschuldigd is op grond van goed werkgeverschap ex artikel 7:611 BW, ook onder de compensatieregeling van artikel 7:673e BW valt. De praktijk leert dat dit het geval is. Minister Koolmees heeft in zijn brief aan de Tweede Kamer van 3 december 2019 geschreven, dat hij het UWV geïnstrueerd heeft om de schadevergoeding ook onder de compensatieregeling te laten vallen (TK 34699, nr. 8).
Slaapboete?
De schadevergoeding die een werkgever zal moeten betalen, moet tenminste gelijk zijn aan de transitievergoeding bij ontslag na het voltooien van de wachttijd van 104 weken. Deze vergoeding mag gemaximeerd worden op het bedrag waarop de werknemer op dat moment recht zou hebben, eventueel onder aftrek van kosten zoals bepaald in artikel 7:673 lid 6 BW. Dit is ook meteen het bedrag dat een werkgever maximaal gecompenseerd kan krijgen. Concreet betekent dit dus ook, dat een werkgever bij beëindiging met wederzijds goedvinden niet de transitievergoeding behoeft te betalen over de periode dat het dienstverband slapend is gehouden. Er wordt aldus geen ‘slaapboete’ gekoppeld aan de periode dat het dienstverband heeft geslapen.
Houd er rekening mee dat de berekeningswijze van de transitievergoeding met ingang van 1 januari 2020 is gewijzigd. Ligt het moment dat de wachttijd van 104 weken is afgelopen voor 1 januari 2020, dan geldt de oude rekenmethode. Ligt dat moment op of na 1 januari 2020, dan geldt de nieuwe rekenmethode.
Het gevolg hiervan is dat het bij lopende dienstverbanden kan voorkomen, dat de werkgever de schadevergoeding volgens de oude berekeningswijze moet betalen. Deze berekeningswijze is voor werknemers doorgaans gunstiger. Dit terwijl de compensatie door het UWV op basis van de nieuwe methode zal worden berekend (tenzij voor 1 januari 2020 een procedure tot beëindiging van het dienstverband in gang is gezet of overeenstemming is bereikt) en daarmee (fors) lager kan uitvallen dan de daadwerkelijk betaalde schadevergoeding. Dit is met name het geval bij werknemers die langer dan tien jaar in dienst zijn en werknemers boven de vijftig jaar.
Arbeidsrechtspecialisten
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of vragen van andere (arbeidsrechtelijke) aard? Schroom dan niet om vrijblijvend contact op te nemen met één van onze arbeidsrechtspecialisten. Ons deskundige team van arbeidsrechtspecialisten staat voor u klaar.